
PRZYRODNICZE
OBSERWACJE FENOLOGICZNE
Poznaj - Pokochaj - Pomagaj
1. Przedwiośnie (zaranie wiosny)
Przedwiośnie (zaranie wiosny)
Wiosna fenologiczna rozpoczyna się przedwiośniem (zaraniem wiosny) w lutym lub marcu i trwa do początku lub połowy kwietnia. (=> Wiosna)
Za jej początek uważa się rozpoczęcie procesów życiowych roślin.
Świat roślin - zjawiska fitofenologiczne
W tym okresie zasadniczo u większości roślin pierwszą fazą w okresie ich wegetacyjnego rozwoju jest kwitnienie, poprzedzające rozwijanie liści (listnienie). Jako pierwsza charakterystycznie zakwita:
- leszczyna pospolita (Corylus avellana),
której długie męskie kwiatostany łatwo są zauważalne, kiedy intensywnie żółto pylą w pogodne i cieplejsze dni.
Zakwita:
- śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis)
- krokus spiski (Crocus scepusiensis = Crocus vernus)
- zawilec gajowy (Anemone nemorosa)
- przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis)
- kokorycz pełna (Corydalis solida)
- wawrzynka wilczełyko (Daphne mezereum) - pędy efektownie pokryte różowymi kwiatami,
- podbiał pospolity (Tussilago farfara)
- sasanka wiosenna (Pulsatilla vernalis)
- złoć żółta (Gagea lutea)
- knieć błotna - kaczeniec (Caltha palustris) na wilgotnych łąkach
Spośród drzew i krzewów także kwitną w tym czasie:
- wierzba iwa (Salix caprea)
- derenie (Cornus)
- wiązy (Ulmus)
- olchy, olsze (Alnus) m.in. olsza czarna (Alnus glutinosa)
- topole (Populus)
Możemy zaobserwować pojawienie się liści na takich gatunkach jak:
- klon zwyczajny, klon pospolity (Acer planatoides)
- klon jesionolistny (Acer negundo)
- lilak pospolity (Syringa vulgaris)
Pojawiają się pąki na modrzewiach (Larix decidua)
PROJEKTY OBSERWACJI PRZYRODNICZYCH:
Przedwiośnie (zaranie wiosny)
1. Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) - czas kwitnienia zawilca gajowego
Projekt „Pora na pory - obserwacje fenologiczne”
Świat zwierząt - zjawiska zoofenologiczne
Owady
Pojawianie się:
- pszczół (Apis)
- trzmieli (Bombus)
- motyli (Lepidoptera)
Pojaw motyli w postaci dorosłej (imago), które okres zimowy przezimowały w kryjówkach i w cieplejsze dni zaczynają latać, a są to przede wszystkim motyle dzienne z gatunków:
- listkowiec cytrynek (Gonepteryx rhamni)
- rusałka żałobnik (Nymphalis antiopa)
- rusałka pawik (Inachis io)
- rusałka pokrzywnik (Aglais urticae)
Płazy
W środowiskach podmokłych i mokrych pojawiają się:
- żaby (Ranidae)
- ropuchy (Bufonidae)
Gady
W nasłonecznionych i o południowej wystawie miejscach pojawia się:
- jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)
- zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix)
Ptaki
Pierwsze wiosenne przeloty i przyloty, a także odloty (u nas zimujących) ptaków wędrownych są szczególnie łatwymi do obserwacji charakterystycznymi wskaźnikami zmian sezonowych w przyrodzie.
Odlot zimujących u nas ptaków:
- gil (Pyrrhula pyrrhula)
- jemiołuszka (Bombycilla garrulus)
- kwiczoł (Turdus pilaris)
- zięba jer (Fringilla montifringilla)
Przylot:
- bocian biały (Ciconia ciconia)
- drozd śpiewak (Turdus philomelos; syn. T. ericetorum)
- jaskółka dymówka (Hirundo rustica)
- kopciuszek (Phoenicurus ochruros)
- muchołówka szara (Muscicapa striata)
- muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca)
- pokrzewka (Sylviidae)
- rudzik (Erithacus rubecula)
- skowronek polny (Alauda arvensis)
- szpak zwyczajny (Sturnus vulgaris)
- świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix)
- zięba zwyczajna (Fringilla coelebs)
Wiosenny śpiew ptaków:
- dzwoniec (Carduelis chloris, syn. Chloris chloris)
- kopciuszek (Phoenicurus ochruros)
- kos (Turdus merula)
- kowalik (Sitta europaea)
- pokrzewka czarnołbista (Sylvia atricapilla)
- rudzik (Erithacus rubecula)
- sikora (Paridae)
- skowronek polny (Alauda arvensis)
- szpak zwyczajny (Sturnus vulgaris)
- świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix)
- trznadel (Emberiza citrinella)
- zięba zwyczajna (Fringilla coelebs)
Ssaki
Pojawiają się:
- jeże (Erinaceidae)
- krety (Talpidae)
- nietoperze Chiroptera):
- gacek szary (Plecotus austriacus)
- gacek brunatny (Plecotus auritus)
- mroczek późny (Eptesicus serotinus)
PROJEKTY OBSERWACJI PRZYRODNICZYCH:
Przedwiośnie (zaranie wiosny)
Projekt - Międzynarodowa akcja „Spring Alive!” obserwacji i rejestracji przylotu kilku gatunków ptaków - strona akcji: „Spring Alive!”:
1. Bocian biały (Ciconia ciconia),
- przyloty: w marcu i kwietniu
2. Jaskółka dymówka (Hirundo rustica),
- przyloty: koniec marca i na początku kwietnia